Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη πραγματοποίησε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά, σχετικά με τις συνέπειες της πανδημίας στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και το ρόλο της τεχνολογίας.
Η πανδημία Covid-19 έχει φέρει σημαντικές και πολλαπλές προκλήσεις για τις ΜΜΕ. Ενώ οι ΜΜΕ αντιμετωπίζουν παραδοσιακά χρηματοοικονομικές και μη χρηματοοικονομικές κρίσεις, η πανδημία έχει προκαλέσει πρόσθετες αβεβαιότητες σχετικά με τον τρόπο διατήρησης της επιχειρηματικής συνέχειας.
Η συνεχιζόμενη ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων απορρέει από την ικανότητά τους να είναι καινοτόμες. Ωστόσο, λόγω του μεγέθους και της ιδιοκτησιακής τους δομής, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε εξωτερικούς κραδασμούς και αγωνίζονται για την επίτευξη κερδοφορίας και την εξασφάλιση ρευστότητας. Στην πραγματικότητα, κρίσεις όπως η πανδημία Covid-19 είναι πιθανό να έχουν μεγαλύτερη επίδραση στις ΜΜΕ, δεδομένων των περιορισμένων πόρων τους (ανθρώπινοι, χρηματοοικονομικοί και τεχνικοί) σε σύγκριση με τις μεγάλες εταιρίες. Επιπλέον, σε σύγκριση με μεγαλύτερους οργανισμούς, οι ΜΜΕ είναι συχνά πιο εκτεθειμένες στον αντίκτυπο μιας κρίσης, λόγω της ευαλωτότητάς τους και της εξάρτησής τους από πολλά ενδιαφερόμενα μέρη. Από την άλλη πλευρά, οι ΜΜΕ είναι πιο ευέλικτες και προσαρμόσιμες σε σχέση με τις μεγαλύτερες, λόγω του μικρού τους μεγέθους, της τάσης τους να ανήκουν σε ιδιώτες και των σχετικά ευέλικτων ιεραρχικών δομών τους. Συνολικά, ωστόσο, οι ΜΜΕ είναι γενικά λιγότερο ανθεκτικές σε σύγκριση με μεγαλύτερες επιχειρήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επιστρέψουν στις «κανονικές λειτουργίες» μετά από μια κρίση.
Η πανδημία ενθάρρυνε τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν την ψηφιακή τεχνολογία σε ευρύτερη κλίμακα και υπό πίεση χρόνου. Σύμφωνα με μελέτες, η ψηφιακή τεχνολογία επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μεταμορφώνουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα γρήγορα, και όχι με παραδοσιακούς ή γραμμικούς τρόπους. Ιδιαίτερα, η ψηφιοποίηση του επιχειρηματικού κόσμου βοηθά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ένα νέο ψηφιακό δίκτυο, το οποίο επιτρέπει την υπέρβαση της κυριαρχίας των μεγάλων επιχειρήσεων. Δεδομένου ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της οικονομίας μιας χώρας, η εμφάνιση και η ανάπτυξη της ψηφιακής αγοράς είναι πολύ σημαντικές.
Οι τεχνολογίες της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της συνέχειας των επιχειρήσεων. Τεχνολογίες όπως η ψηφιακή αλυσίδα εφοδιασμού, η ανάλυση δεδομένων, η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση, η ρομποτική, το ψηφιακό εμπόριο και το Διαδίκτυο των πραγμάτων μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητα και την ευελιξία των οργανισμών και να τους επιτρέψουν να αποδίδουν καλύτερα από τους ομολόγους τους σε ταραχώδη ή ασταθή περιβάλλοντα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, οι ΜΜΕ υιοθετούν διαφορετικό βαθμό ψηφιακών μετασχηματισμών, οι οποίοι μπορούν να συνοψιστούν σε τρεις κατηγορίες:
α) ΜΜΕ με υψηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις επιταχύνοντας τη μετάβαση προς τις ψηφιοποιημένες επιχειρήσεις,
β) ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, με χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, που αποφασίζουν να ψηφιοποιήσουν μόνο τη λειτουργία πωλήσεων και,
γ) ΜΜΕ που έχουν πολύ περιορισμένο ψηφιακό γραμματισμό, αλλά υποστηρίζονται από υψηλό επίπεδο κοινωνικού κεφαλαίου.
Περισσότερες από τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις του δείγματος (77,9%) πιστεύουν ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συνέβαλε σημαντικά στην ανθεκτικότητά τους, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συμβάλλει στη γρηγορότερη ανάκτηση των ρυθμών της επιχείρησης μετά από μία κρίση.
Οι επιχειρήσεις που παρουσίασαν εξαιρετικές επιδόσεις κατά την περίοδο της πανδημίας, δηλαδή αυτές που κατάφεραν να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους κατά την περίοδο της πανδημίας σε ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο από 30%, αντιπροσωπεύουν το 9,4% του δείγματος της έρευνας. Από αυτές, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις αντιστοιχούν στο 78,6% και οι μικρές στο 21,4%. Περισσότερες από επτά στις δέκα από αυτές τις επιχειρήσεις παρουσίασαν αντίστοιχες επιδόσεις κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης 2009-2019 (αύξηση του κύκλου εργασιών σε ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 30%). Σε ποσοστό 92,8% δραστηριοποιούνται στο χώρο των υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν σημαντική συμβολή στην αύξηση των θέσεων εργασίας, αφού ως επί το πλείστον παρουσιάζουν αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που απασχολούν. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία παρακολουθούν στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις οποίες και υιοθετούν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 85%. Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι οι μισές επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας θεωρούν ότι η υιοθέτηση τεχνολογικών εξελίξεων αποτελεί και σημαντική συνιστώσα για την δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.
Με αφορμή τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, ο πρόεδρος ΕΕΑ & ΚΕΕΕ, κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, δήλωσε: «Θεωρούμε κομβικής σημασίας τη συνεργασία των Επιμελητηρίων με τα Πανεπιστήμια της χώρας και η συγκεκριμένη Μελέτη αποδεικνύει τη βαρύτητα που δίνει το ΕΕΑ σε αυτή τη συνένωση δυνάμεων που μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει στην προσπάθεια της χώρας να μπει σε αναπτυξιακή τροχιά. Η περίοδος της πανδημίας αποτέλεσε μία σημαντική καμπή στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα. Από τη μία «πλήγωσε» αφάνταστα την πλειοψηφία των επιχειρήσεων -κυρίως τις μικρές και μεσαίες- και από την άλλη σηματοδότησε την έναρξη μίας νέας εποχής εξαιτίας του ψηφιακού μετασχηματισμού τους, κάτι που προκύπτει και από τα αποτελέσματα της Μελέτης».
Ο αντιπρύτανης Έρευνας και διά βίου Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, καθηγητής Γρηγόρης Χονδροκούκης, δήλωσε: «Σ’ ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, σε μια δύσκολη εποχή, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς υλοποιεί ένα φιλόδοξο σχέδιο εδραίωσής του και στον ερευνητικό τομέα μέσα από ένα πλέγμα πρωτοβουλιών, τις οποίες ενδεικτικά αναφέρω: την προώθηση της ανάπτυξης Νέων διεθνών συμφωνιών, τη διασύνδεσή μας με τον κόσμο της παραγωγής, τη διάχυση της έρευνας και της γνώσης στην κοινωνία, την ανάπτυξη συνεργασιών για τη δημιουργία “μικτών” ερευνητικών δομών και υποδομών με τη συμμετοχή των ερευνητών μας και τη συνεχή διεκδίκηση πόρων από εθνικούς, Ενωσιακούς και διεθνείς πόρους».
