Στο ξεκίνημα του 2022 η πανδημία με τις οικονομικές και κοινωνικές της επιπτώσεις συνεχίζει να αποτελεί σημαντική απειλή για τον πλανήτη. Οι άνισες συνθήκες εμβολιασμού, ο ανομοιογενής ψηφιακός μετασχηματισμός και κατ’ επέκταση η άνιση οικονομική ανάκαμψη οδηγούν σε κοινωνικές ρήξεις και γεωπολιτικές εντάσεις. Στις 52 φτωχότερες χώρες, όπου ζει το 20% του πληθυσμού της γης, μόλις το 6% είχε εμβολιαστεί όταν συντασσόταν αυτή η έκθεση. Έως το 2024 οι αναπτυσσόμενες οικονομίες (πλην Κίνας) θα υστερούν κατά 5,5% από την προβλεπόμενη προ πανδημίας αύξηση του ΑΕΠ τους, ενώ οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα την έχουν ξεπεράσει κατά 0,9%, γεγονός που θα διευρύνει περαιτέρω το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών. Η απόκλιση αυτή θα δημιουργήσει εντάσεις εντός και εκτός συνόρων, αυξάνοντας την ήδη μακριά λίστα των επιπτώσεων της πανδημίας και δυσχεραίνοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών, η οποία είναι απαραίτητη για την ανάληψη δράσης απέναντι σε κοινούς κινδύνους, όπως η κλιματική αλλαγή, η κυβερνοασφάλεια, η έλλειψη πόρων κ.ά.
To World Economic Forum (WEF) δημοσιοποίησε την ετήσια Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων για το 2022, σε συνεργασία με τη Marsh McLennan, τον όμιλο SK και τον ασφαλιστικό όμιλο Zurich, η οποία βασίστηκε στα ευρήματα παγκόσμιας έρευνας που πραγματοποίησε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2021.
Στην έρευνα που διεξήγαγε το WEF, οι συμμετέχοντες απάντησαν πως θεωρούν ότι οι κοινωνικοί κίνδυνοι (διάσπαση της κοινωνικής συνοχής, κρίση βιοπορισμού, επιδείνωση ψυχικής υγείας) είναι αυτοί μεγεθύνθηκαν περισσότερο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Μόνο το 16% των ερωτηθέντων νιώθουν θετικοί και αισιόδοξοι για τη χρονιά που ξεκίνησε και μόλις το 11% πιστεύουν ότι η παγκόσμια ανάκαμψη θα επιταχυνθεί. Αντίθετα οι περισσότεροι θεωρούν ότι η επόμενη τριετία θα χαρακτηριστεί από παρατεταμένη αστάθεια και πολλές ρήξεις και ανατροπές, που θα καταστήσουν ακόμη πιο έντονο τον διαχωρισμό μεταξύ νικητών και χαμένων.
Για την επόμενη πενταετία οι ερωτηθέντες εστιάζουν τις ανησυχίες τους στους κοινωνικούς και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, αλλά σε ορίζοντα δεκαετίας κυριαρχεί η ανησυχία για την υγεία του πλανήτη, καθώς οι πέντε σημαντικότερες μακροπρόθεσμες απειλές είναι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, με κορυφαίες την αποτυχία ανάληψης δράσης για το κλίμα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την απώλεια της βιοποικιλότητας. Τους περιβαλλοντικούς κινδύνους ακολουθούν η κρίση χρέους και οι γεωοικονομικές συγκρούσεις στη λίστα με τους σοβαρότερους κινδύνους σε επίπεδο δεκαετίας.
Οι τεχνολογικοί κίνδυνοι, όπως η ψηφιακή ανισότητα και η ανεπαρκής κυβερνοασφάλεια, κατατάσσονται ως σημαντικές βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες απειλές, αλλά δεν περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες, γεγονός που προβληματίζει.
Όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν τις διεθνείς προσπάθειες που γίνονται για τον μετριασμό των κινδύνων, τη χαμηλότερη αξιολόγηση έδωσαν στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, της εξερεύνησης του διαστήματος, των διασυνοριακών κυβερνοεπιθέσεων και του προσφυγικού. Την υψηλότερη αξιολόγηση ως προς τις προσπάθειες για τον μετριασμό των κινδύνων πήραν οι τομείς της διευκόλυνσης του εμπορίου, του διεθνούς εγκλήματος και της διακίνησης όπλων μαζικής καταστροφής.
Όπως προκύπτει από τις απαντήσεις των συμμετεχόντων, οι βραχυπρόθεσμες εσωτερικές πιέσεις θα δυσχεράνουν τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να εστιάσουν στις απειλές διεθνούς βεληνεκούς. Η διάσπαση της κοινωνικής συνοχής αποτελεί την κορυφαία βραχυπρόθεσμη απειλή για 31 χώρες, περιλαμβανομένων της Αργεντινής, της Γαλλίας , της Γερμανίας, του Μεξικού και της Νότιας Αφρικής. Οι ανισότητες μέσα στις κοινωνίες θα ενταθούν, καθώς 51 εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να περάσουν στο στάδιο της απόλυτης φτώχειας.
